Eindelijk is het zover: je bent eigen baas! Nu hoef je nooit meer aan saaie projecten te werken. Toch? Je kiest zelf je doelen en projecten, en die gaan allemaal fantastisch zijn, dus kom maar op!
Pling! Hoej, daar komt weer een nieuwe aanvraag binnen!
O. Hm. Maar, eh, dit project is… stom.
De deadline is onmogelijk, het onderwerp is nog dramatischer dan die ene lezing van Gerti Bierenbroodspot. En het betaalt ook belabberd!
Wat nu? Simpel: je slaat het project vriendelijk doch beslist af.
Nuja, simpel is het niet, de eerste keer. Misschien de tweede keer ook niet. Maar het is wel belangrijk, want doe je het niet, dan hangen er straks nog meer van dit soort projecten aan je fiets je banden leeg te zuigen. Niet goed.
Maar geen nood, ik heb tips! Ik ben sinds 2012 eigen baas en heb met dit bijltje gehakt. In dit artikel deel ik 7 vragen die je helpen ja of nee te zeggen tegen een project, aanwijzingen dat ‘nee’ het enige juiste antwoord is, én vertel ik je hoe je nee zegt zonder klanten mis te lopen.
Gaan we!
7 Belangrijke vragen om jezelf te stellen bij elk nieuw project
Zeker als je net begint heb je misschien de neiging om overal ja op te zeggen. Je wilt je ontwikkelen, een klantenkring opbouwen, ervaring opdoen en o, ja, er moet ook brood op de plank. Maar het is echt beter voor je humeur en je bedrijf om te voorkomen dat je bord straks vol ligt met projecten waar je geen trek in hebt. Stel jezelf deze 7 vragen om te bepalen of je een project moet aannemen of niet:
1. Heb je überhaupt tijd voor dit project?
Hoeveel tijd gaat dit project je kosten? Wat staat er nog meer op je to-do lijst? Heb je voldoende ruimte in je agenda om genoeg tijd te hebben voor deze klus en je andere lopende projecten?
2. Heb je zin in dit project?
Heb je er zin in? Vind je het onderwerp interessant en ben je enthousiast over het product of de missie van je klant? (Een spuugwoord, zeker. Maar wel even belangrijk.) Of ben je bij de projectbeschrijving al in slaap gevallen?
3. Past de klus bij wat je doet en kan?
Je vraagt de loodgieter ook niet om een brood, maar sommige klanten proberen dat wel. 😉
Ik krijg bijvoorbeeld regelmatig aanvragen voor vertalingen Nederlands > Engels/Duits, maar ik vertaal alleen naar het Nederlands, niet andersom. Of ik krijg het verzoek autobanden of casino’s aan te prijzen op mijn blog over Hamburg, om te zwijgen over rondleidingen die gevraagd worden maar die ik gewoon niet aanbied. Of er komt een vertaalopdracht binnen uit een vakgebied waar ik te weinig van weet om een goede vertaling af te kunnen leveren. Dat is voor niemand een goed idee.
4. Wat krijg je ervoor betaald?
Van exposure kunnen we de huur natuurlijk niet betalen en serieuze klanten gaan dat ook niet van je vragen. Is de klant bereid je tarieven te betalen? Als hij daar het budget niet voor heeft, heeft hij dan een ander redelijk voorstel waar je je in kunt vinden?
5. Zitten er andere voordelen aan deze klus?
Zit er misschien een langlopende klus in deze opdracht? (Let op, dit is nooit reden om voor een te laag tarief te werken!) Is deze opdrachtgever goed voor je cv? Krijg je de mogelijkheid mee te werken aan een product waar je écht heel enthousiast van wordt?
6. Nog even checken voor je ‘ja’ zegt: is dit een ‘fuck yeah’ of ‘please don’t hate me’?
Zeg eens eerlijk, heb je wel eens een project aangenomen omdat je je klant niet teleur wilde stellen, ook al stonden alle signalen op rood? Ik wel, hoor! Sterker nog, ik werd me er pas echt bewust van dat ik vroeger best vaak projecten alleen aangenomen heb omdat ik de ander wilde pleasen toen ik dit artikel op The Financial Diet las.
7. Wat gebeurt er als je ‘nee’ zegt?
Maar het is dus niet de bedoeling dat we dingen echt tegen heug en meug gaan zitten doen, want daar worden we heel ongelukkig van. Daarom is de volgende vraag: wat gebeurt er als je ‘nee’ zegt? En: is het erg als dat gebeurt? Blijkt in de meeste gevallen echt héél erg mee te vallen, heb ik gemerkt.
(Tenzij ‘nee’ zeggen betekent dat je een maand lang droog brood moet eten of erger, maar dán heb je een heel ander probleem in je toko.)
Aanwijzingen dat je beter nee tegen een project kunt zeggen:
- Je hebt al een ramvolle agenda.
- Je krijgt spontaan de neiging met servies te gooien.
- Het project zou je te veel tijd en moeite kosten voor het geld dat het oplevert.
- Je krijgt opeens de dringende behoefte het doucheputje schoon te maken, de kattenbak te poetsen of de luizen uit de paprikaplant te verwijderen.
- De klant/opdrachtgever communiceert ingewikkeld, levert geen goede briefing/feedback en geeft alle signalen af die suggereren dat je op betaling van je factuur ook 100 jaar kunt wachten.
- Je hebt al slechte ervaringen met deze klant/opdrachtgever.
- De klant/opdrachtgever wil je prijs ver naar beneden lullen of wil zelfs dat je je werk gratis doet.
Zo zeg je nee tegen een project zonder klanten kwijt te raken
Oké, dus het is duidelijk dat deze klus hem, om wat voor reden dan ook, niet gaat worden. Dat moeten we de klant zo snel mogelijk laten weten.*
Nee moeten verkopen is niet leuk, maar draai het eens om: als jij je woonkamer wilt laten verven, wil jij dan dat er een schilder komt die het na de grondverf wel gezegend vindt en naar huis gaat?
Ook jouw klant heeft er niks aan als je de klus aanneemt en hem vervolgens gaat half-assen of geen topwerk af kunt leveren omdat je niet genoeg van het onderwerp weet.
We gaan dus even in een zure appel bijten en belonen onszelf daarna met chocoladethee en een brownie:
- Bedank de klant voor zijn bericht. Het is toch fijn dat iemand aan jou gedacht heeft voor een opdracht!
- Zeg dat je de opdracht niet kunt doen en leg kort uit waarom. Je hoeft hier geen hele epistels te klodderen: je bent eigen baas en je bent geen verantwoording schuldig. Houd het gewoon kort, algemeen en vooral duidelijk, zodat de klant niet denkt dat je de klus toch aangenomen hebt of op een later moment wél gaat doen als dat gewoon niet gaat gebeuren.
Mocht je de klus eventueel wél graag willen doen, maar is de gevraagde deadline voor jou niet haalbaar, informeer dan of er mogelijkheden zijn voor een aangepaste deadline. Niet geschoten, enzo… - Past een klus niet bij je vakgebied of specialisatie, maar ken je wel iemand anders die een goede match zou zijn, geef de naam en website van diegene dan door. (Of een werkmailadres als je zeker weet dat de ander extra werk kan gebruiken.)
- Geef evt. aan dat je voor een volgend project graag weer beschikbaar bent. Of, afhankelijk van de situatie, dat je graag beschikbaar bent als er wel voldoende budget beschikbaar is bij de klant.
* Ik ga er even van uit dat we het hebben over een serieus voorstel. De hele erge pseudovoorstellen uit de categorie #tegendebakker hoef je van mij überhaupt niet te beantwoorden.
Er is niks mis met nee zeggen
Misschien denk je ‘maar als ik nee zeg, dan stel ik iemand teleur’. Of: ‘maar misschien vragen ze me dan nooit meer’.
Kan zijn, maar dat is niet erg. Er is niks mis mee om een project af te slaan.
Jij wilt geen projecten doen waar je geen zin in hebt, geen tijd voor hebt of waar je te weinig voor betaald krijgt. De klant wil iemand inhuren die de tijd en aandacht voor zijn project heeft, liefst binnen zijn budget. Je doet dus zowel de klant als jezelf een gunst door nee te zeggen als dat nodig is.
Plus: het went. Echt. De eerste keer zit je mogelijk nagelbijtend achter je laptop. De tweede keer misschien ook. Maar op een gegeven moment gaat opvallen dat klanten het waarderen als je eerlijk zegt dat iets niet in je straatje past. Dat ze je serieus nemen, en dat er meer tijd over blijft om aan leuke projecten te werken.
En daar was je nou net eigen baas voor geworden. 🙂
